Moderne volksverhalen

Verschil tussen hedendaagse en oude volksverhalen

Hier even een discussiepunt. Ik vind dat moderne volksverhalen vertrekken vanuit de belevenissen van een zeer eigen, individueel persoon, waarbij het individu eigenlijk een vage 'groep' mensen representeert.
Oude volksverhalen vertrekken dikwijls vanuit een algemene hoofdpersoon met weinig individuele kenmerken. De belevenissen van hoofdpersoon (jongen, prinses, boer enz.) geven de toehoorder de kans om in het standaardpersonage van de groep te duiken. Kort door de bocht gesteld: oude volksverhalen gaan van de groepsgedachte uit; hedendaagse volksverhalen zien het individu als centrum.

Broodjeaapverhalen

In de huidige maatschappij ontstaan ook een één stuk door volksverhalen die onderling doorverteld worden of op internet geplaatst. Deze zogenaamde 'Urbun legends (stadslegendes)' zijn heel populair. Het gaat om verzonnen of halfverzonnen verhalen met een sensationeel karakter. De term Broodje-aap komt van een zeer bekend verhaal/gerucht dat in bepaalde restaurants de broodjes met apenvlees gevuld blijken te zijn.
De verhalen, en de teksten daarom heen, zijn hedendaags, spectaculair en fijn om met kinderen te bespreken. Wat zou er waar kunnen zijn? Wat is beslist niet waar en waarom niet? Dat levert intelligente discussies op met kritisch luisteren en goed redeneren. Voor de digibordliefhebbers: bij een aantal van deze verhalen kun je op internet ook vreemde filmpjes vinden die allerlei zaken 'bewijzen'. Dat is ook weer voer voor discussie. Voor verhalen: Loreley-verhalen.

Een bekende Amerikaanse site met veel broodjeaap: Americanfolklore.net. Een gebied dat sterk uitgebreid is met de opkomst van internet zijn de zogenaamde 'campfiretales'. Kampvuurverhalen zijn altijd populair geweest, maar nu kun je allerlei bizarre zaken 'bewijzen' met rare foto's en filmpjes (wat het extra griezelig maakt).
Op Wikipedia vind je uitgebreide uitleg over de achtergronden van 'Broodjeaap'.

Peter Burger heeft een prachtige, moderne site gemaakt over hedendaagse broodjeaapverhalen: www.gestolengrootmoeder.nl. Bij de verhalen gaat hij na wat er wel en niet klopt bij ieder verhaal. Zeer aan te raden!

Hier twee voorbeelden van de verhalenverteller Eric Borrias: Broodje aap en Fiets.

Feit of Fabel?

Bij de meeste broodjeaapverhalen speelt het vermeende waarheidsgehalte een grote rol. Als de verhalen zich op het gebied van wetenschap afspelen hebben we weer een aparte categorie: Feit of fabel?
Deze verhalen / anekdotes / beweringen zijn ook voor kinderen heel interessant, want je kunt kinderen laten nadenken in welke mate het verhaal waar kan zijn. In onze informatiemaatschappij met zoveel media om ons heen is dat buitengewoon relevant.

Verhalen van vluchtelingen

Ook in deze tijd raken veel en soms hele volken op drift: dat is een bron van hedendaagse verhalen. Zowel degenen die op de vlucht slaan - voor oorlog of andere maatschappelijke chaos - als de hulpverleners hebben indringende belevenissen te vertellen zoals te zien valt op de site van Vluchtelingenwerk Nederland nu zovelen Europa als bestemming kiezen:

Hier verhalen van vluchtelingen.

Hier verhalen van vrijwilligers.

www.terredeshommes.nl Terre des Hommes is een beroemde organisatie die zich verzet tegen uitbuiting van kinderen. Bij deze verhalen staan de positieve ingrepen van de organisatie centraal bij de schrijnende levensverhalen van de kinderen. Deze verhalen laten vooral zien dat er ook wel degelijk verbetering mogelijk is.

www.unicef.nl Unicef houdt zich wereldwijd bezig met het verbeteren van het lot van kinderen.

Catfish-verhalen

Betrekkelijk nieuw zijn de Urban legends waarbij personen contact met elkaar krijgen op internet en waarbij iemand langdurig een totaal andere persoonlijkheid fingeert. Vreemd, verbazingwekkend en ook dikwijls zielig. Overigens vind ik de term 'catfish' prachtig: een meerval is gulzige vis die zich liefst in het schemerdonker schuil houdt.

Linksonder: een fragment uit een beroemde serie televisiedocumentaires waarbij men probeert te achterhalen wie zich anders voordoet op het internet... en waarom.

Video rechts: Ontmoeting met veel grote meervallen onder vrachtschepen in de Maas. Tijdens een duik in het kader van het meerval onderzoek van Sportvisserij Nederland ".... we kwamen ineens in het pikkedonker minimaal 30 meervallen tegen tussen de 1 en 2 meter groot." De Europese meerval (catfish) maakt de laatste jaren een sterke opmars in de Nederlandse rivieren.

Moderne horrorverhalen

Met de snelle opkomst van Halloween in onze contreien worden ook moderne Amerikaanse horrorsites populair. Een van de bekendste is Creepypasta.com met de Slenderman en de Goatman als meest opvallende griezelfiguren. Het zeer griezelige, Engelstalige verhalen die zo uit het dagelijkse leven lijken te komen van de moderne mens. De gebeurtenissen spelen zich af in steden; industrieterreinen en in slaapkamers. Niet geschikt voor kinderen, maar daardoor misschien des te populairder?

Jezebel.com biedt ook een vreemde mix van hedendaagse Engelstalige griezelverhalen.

Anekdotes

Anekdotes hebben een nauwe verwantschap met broodjeaapverhalen. Anekdotes zijn heel korte, vreemde, dikwijls humoristische verhaaltjes over eigenaardige voorvallen. Heel vaak spelen beroemdheden een hoofdrol in die verhaaltjes. Hier een aantal voorbeelden uit de Loreleycollectie: Anekdotes.

Anekdotes zijn altijd populair geweest. Hier een aantal historische anekdotes.

Spreuken, citaten en wijsheden

Wilt u het nog korter dan anekdotes? Er zijn ook verzamelsites van korte wijsheidsspreuken die stof tot nadenken en converseren geven:
. Spiritum: vooral filosofisch en esoterisch.
. Leuke zinnen: wilde hedendaagse mix van spreuken uit facebook, twitter en andere social media.
. Wijsheden (Oosters gericht, maar toch ook met tegeltjeswijsheden)
. Hein Pragt heeft hier mooie uitspraken van Loesje gekozen.

. Citaten van beroemdheden met deze mooie, zeer uitgebreide site: Het citatennet.
. Citaten en woordspelingenverzameling
. Voor de voetballiefhebbers de site van Jalink.