Videovoorbeelden vertellers
Vertellen is een interessante activiteit om om naar te luisteren en naar te kijken. Om het zelf te leren kan het heel nuttig zijn om naar voorbeelden van anderen te kijken: hoe doen zij dat?
Bij de volksverhalen heb je al snel het idee dat je zo'n verhaal voor een publiek kunt navertellen. Naarmate het verhaal persoonlijker wordt van de verteller zelf verdwijnt het idee dat je dat verhaal zou kunnen overnemen. Het 'volkse' is verdwenen en daarvoor terug is het individu van de verteller gekomen. Veel volksverhalen bieden genoeg ruimte om je eigen details eraan te voegen en er zo je eigen verhaal van te maken. Daarom zijn volksverhalen ideaal om mee te oefenen.
Kijk bij de video's goed naar de verteltechniek: de gezichtuitdrukkingen,; de lichaamstaal; het stemvolume; de manier waarop de toehoorder wordt aangekeken.
Veel plezier ermee!
Verteller: Jan Verbart
Links: ik vertel hier het bekende Engelse sprookje Goudlokje en de drie beren voor kinderen met Nederlands als tweede taal. Vertellingen kunnen motiverend zijn om thema's mee te openen. In dit geval gaat het om het thema Tijd / dagindeling.
Rechts: In The lost necklace van Roger Jenkins vindt een meisje de diamanten halsband van de koningin. Wordt ze beloond of onthoofd?
Links: In het Ierse verhaal One wish van Roger Jenkins. Hier een variatie op de tekst van het Ierse verhaal One wish.
Links: Het verhalentasje van mijn oma van Nilo Berrocal Vargas. Een sympathiek verhaal hoe iemand ertoe komt om verhalen te vertellen... en dat is ook een verhaal op zich.
Rechts: Het verhaal Maria van Mia Verbeelen lijkt op een variant van Assepoester.
Links: Sven Veenstra met een verhaal over het uitstellen van lezen en studeren
Nee, het lijkt in eerste instantie geen echte verteller. Maar Sven Veenstra geeft hier een van zijn laatste seminars over Dynamisch Lezen. Zijn manier van presenteren is in mijn perceptie helemaal die van een echte verteller. Niet alleen het onderwijs heeft het vertellen herontdekt, maar ook het zakenleven.
Rechts: Jos Burgers: Waar worden uw klanten gelukkig van?
Ook hier, geen echte verteller? Maar toch zie ik wel iemand die allerlei verteltechnieken mooi toepast.
My Bubbi (-oma) and the police - Dan Yashinsky (Canadadese verteller)
Oma wordt aangehouden: ze rijdt veel te hard. Ze verklaart aan de agent dat ze ook geen rijbewijs heeft enm dat ze bijna blind is...
Rechts: Too much talk - Effua Daniels (Ghanees-Britse vertelster)
The massage oil - Peter Chand (Indiase - Britse verteller)
Schoondochter wordt aan een stuk door bekritiseerd ddor haar schoonmoeder. Maar dan gaat ze met massageolie haar schoonmoeder masseren.
Rechts: De wolf en de drie biggetjes - Katrice Horsley (Britse vertelster)
Prachtig verteld voor jonge kinderen. Veel expressie en gebaren.
The leopard woman / Jan Blake
Een bazige jager eist dat zijn vrouw de baby weglegt en in een luipaard verandert en het wild zijn kant opjaagt. Als de vrouw in een luipaard verandert doet ze alles goed, maar de man zit doodsbang in de boom. Op het eind herinnert de vrouw haar man – die weer bazige praatjes krijgt – dat hij heel voorzichtig moet zijn met wat hij haar vraagt – want zij kan alles. Verhaal uit Liberia.
Bijzonder: de gedaanteverandering van de vrouw wordt prachtig begeleid met ritmisch handgeklap.
The whisker of the lion (aangepaste titel) / Mara Menzies (Keniaans / Schotse vertelster)
Jawel: nu eens een verhaal van een goedwillende stiefmoeder en wat zij te verduren krijgt! Het verhaal lijkt mij een variant op The tiger's whisker.
Beheerst en heel soepel verteld door Mara Menzies.
The tortoise and the hare / Jim Weiss (Fabel van Aesopus).
Het beroemde verhaal van de geplaagde schildpad die de race van de haas wint.
Staand, rustige uitstraling, maar toch sterke mimiek.
He will get double / Fiona Herbert (Schotland)
Een vrouw merkt kort na haar huwelijk dat haar man haar negeert, kleineert en bedriegt met andere vrouwen. Een slak geeft haar de kans om drie wensen te doen, maar haar man krijgt dan steeds het dubbele van haar eigen wens...
Spannend en heel rustig verteld.
The clever daughter / Pat Speight (Iers)
Iers geëmancipeerd verhaal over een dochter die haar vader en later de koning steeds goede raad geeft, maar beide mannen luisteren niet. Maar door schade en schande leren ze om beter naar de vrouw te luisteren.
The Moon / Jack Lynch (Iers)
Vier mannen stelen de maan en hangen die in een boom. Bij hun dood verdwijnt de maan onder de grond. Heilige Petrus hoort dat de onderwereld te onrustig wordt en hangt de maan waar hij nu is: hoog in de hemel.
Donna Washington is een zeer expressieve vertelster. Een genot om te zien en horen.
Red red lips / Donna Washington
Een kind moet van het eerst gaan slapen met het licht uit. Dan verschijnt steeds een groene vrouw met lange nagels en met rode lippen voor het raam.
Spookverhaal met een grappig einde. Hier een variant op het verhaal.
Scaring crows (Brer Rabbit) / Donna Washington
Broer Konijn hangt ondersteboven in een strik gevangen. Hij vertelt Beer dat hij daar 5 dollar per minuut voor krijgt om kraaien weg te jagen. Nou, daar wil Beer ook wel voor hangen. De Vos die de strik klaargemaakt heeft krijgt ruzie met Beer en ze vechten met elkaar terwijl Broer Konijn geniet.
The Christmas Fairy of Strassbourg / Michael R. Kasony-O'Malley
De graaf heeft een hart van steen, maar als hij de koningin van de feeën ontmoet valt hij als een blok voor haar. Zij wil zijn vrouw worden op één voorwaarde: hij mag nooit het woord 'dood' noemen... Na vele jaren gaat de graaf in de fout: zijn vrouw verdwijnt meteen. Hij besluit ieder jaar met kerst een dennenboom met lichtjes in het kasteel op te stellen om haar terug te lokken. Bij zijn leven lukt het plan niet, maar zijn hart wordt milder en de stedelingen beginnen zijn kerstgewoonte over te nemen... en het gebruik van de kerstboom verspreidt zich over de hele wereld.
Deze verteller laat de kinderen veel meedoen en hij zet een strakke structuur op met geluiden en gebaren om de kinderen betrokken bij het verhaal te houden. Hier de tekst van het verhaal.
De Australische Jackie Kerin gebruikt bij haar vertelling een kamishibai: een Japans vertelkastje. Je kunt het theatertje openklappen en door een gleuf aan de zijkant afbeeldingen naar binnen schuiven. Je zet van tevoren een set platen in de goede volgorde in het kastje. Als het publiek gereed is klap je de deurtjes open. De vorm van het kastje dwingt als het ware de aandacht naar het centrum: de platen. Je trekt tijdens het verhaal steeds de voorste plaat eruit. Het is een charmante manier van vertellen die vooral voor jonge kinderen gebruikt wordt.
In Nederland wordt het kastje meestal gebruikt om een prentenboek voor te lezen. De platen van het prentenboek worden er op A3-formaat ingeschoven en de voorlezer heeft de losse tekst op een blad in de hand. Bij sommige kastjes is de achterkant open en kun je de tekst op de achterkant van de platen voorlezen.
Weer een andere aardige versie van The split dog.
Het verhaal van The split dog vertel ik al jaren. Ik ken het van een bundel Amerikaanse volksverhalen van Richard Chase ... maar dan weer in een heel andere versie.
De persoonlijke verhalen van Diana Spechler zijn bijzonder grappig en hedendaags. Ze gaan over ongemakkelijkheden van studenten onderling, verliefdheden, relaties, vriendschap, lomp gedrag enz. Ze heeft een stijl van vertellen met een droog soort humor waarbij ze haar handen goed gebruikt... en ze weet op welke momenten ze moet wachten op het publiek.
Day of reckoning / Diana Spechler
De jongen waar ze verliefd op is schrijft zich in voor realityshow voor vrijgezellen...
Chutpah (het brutale lef om…) / Diana Spechler
Een vriendin in nood helpen is een goede zaak, maar of dat altijd zo goed uitpakt?
Verteltraditie rondom carnaval: het tonpraten
In de middeleeuwen nam de hofnar een belangrijke plaats in om belangrijke en machtige personen op de hak te nemen. Hij deed dat vaak vanaf een lege houten ton. Vanuit Duitsland is het tonpraten, ook wel sauwelen genoemd, overgewaaid naar Brabant en Limburg en breidt zich uit naar andere gedeelten van het land (buutteredner: tonprater). De ideale tijd voor de tonprater is de carnavalstijd, want dan wordt alles sterk gerelativeerd wat in de rest van het jaar serieus genomen wordt. Deze vorm van vertellen vanuit een typetje (moderne nar) doet sterk denken aan de cabaretiers van boven de rivieren, maar de toonzetting is gemoedelijker, volkser, en dikwijls qua inhoud sterk regionaal getint.
Informatie over tonpraten en sauwelen
www.tonpraten.nl Site met activiteiten en agenda's rondom tonpraten. Ook de herkomst van het tonpraten.
www.bktonpraten.nl Informatie over het Brabants Kampioenschap tonpraten. Links: tonprater Berry Knapen
Links: Nieuwslezer / Andy Marcelissen
