Toegevoegde werkelijkheid (AR) - Verhaaltaal.nl

Ga naar de inhoud

Toegevoegde werkelijkheid (AR)

Toegevoegde werkelijkheid (augmented reality) - algemeen

Een interessante ontwikkeling in boeken, tijdschriften en folders is de toevoeging van video of andersoortige beeldinformatie via een speciale app. Met de app kan de lezer extra informatie via zijn smartphone of tablet bekijken door op speciale plaatsen afbeeldingen te scannen. De scan activeert de app en zo start de extra informatie die bij het boek hoort. Veel van die apps zijn gratis en kun je uit een android of IOS-store downloaden. Nb. "Store" is het Engelse woord voor winkel. Algemene apps als QR-code-reader en Layar (uitleg hieronder) functioneren alleen als je internetverbinding hebt. Andere apps functioneren ook offline, maar het is voor mij lang niet altijd van tevoren duidelijk met wat voor soort app ik van doen heb.

Hoe werkt augmented reality bij (kinder)boeken? 

Met augmented reality kunnen uitgevers hun boeken extra aantrekkelijk maken en ze vermijden de extra kosten van toegevoegde cd's en dvd-schijfjes in boeken. Ook kunnen ze zuiniger met papier (aantal bladzijden) omgaan. Nu is het wel zo dat de extra informatie lang niet altijd zinnig is: het kan gewoon een ongewenste reclameboodschap zijn; een spektakelfilmpje of een spelletje dat niets aan de inhoud toevoegt.


Download de app van het desbetreffende boek. In veel gevallen voldoet de QR-code of layar. De uitleg van het gebruik van de app vind je meestal in het begin van het boek. Let even op als je het boek koopt of bestelt: er zijn namelijk af en toe uitgaves van dezelfde titel met ... of zonder de app!
Soms lukt het scannen van het boek of een tijdschrift niet goed. Er zijn meestal drie zaken waar je dan op moet letten: is er genoeg (dag)licht om de apparatuur te laten werken? Met matig licht lukt de scan niet goed. Kun je je apparatuur goed genoeg stilhouden tijdens het scannen? En de hoofdzaak... heb je internetverbinding/wifi? Succes!
Het kan ook zijn dat de scan wel lukt zonder dat je iets bijzonders ziet. Verander dan de afstand tussen je boek en je tablet. Nu zie je misschien wèl het voorwerp dat is toegevoegd na je scan.

Kinderboeken met toegevoegde werkelijkheid

Je moet wel een speciale app downloaden om de extra's te bekijken van een serie leesboeken over onze voetballer Arjen Robben van uitgeverij Kluitman. In de serie over Arjen Robben hebben kinderen van basisscholen zelf de avonturen van Arjen geschreven. De teksten zijn eenvoudig en per hoofdstuk wisselend van kwaliteit, maar samen met de app zijn de boeken toch een aardig geheel.


Een aardig leesboek dat extra's toevoegt met de LAYAR-app is Verraad op de basis van Dixie Dansercoer & Reina Ollivier. Het spannende verhaal gaat over milieuonderzoek op Antartica. Als je een aantal gemarkeerde afbeeldingen inscant, krijg je filmpjes over de barre omstandigheden waarin de onderzoekers aan de slag gaan.
Het kinderboekenweekgeschenk van 2015 Per ongelukt van Simon van der Geest heeft ook een mooie extra toevoeging. Je kunt een voorafgaand hoofdstuk als app downloaden en daarna swipend lezen terwijl de omgeving zich aanpast aan de avonturen van de hoofdpersoon. Fraaie vormgeving in de app, daarnaast is het ook nog eens een geweldig verhaal voor kinderen vanaf 10 jaar.

Een mooie uitgave - en tegelijkertijd een gemiste kans - is Het rare verhaal van Professor Staal  van Hanneke van der Meer. Het boek dat ik heb geeft niet aan dat je een aparte app kunt aanschaffen waarmee je de uitvinding van Professor Staal kunt nabouwen op je IPad. Het verhaal kan weliswaar prima op eigen benen staan, maar het speciale van dit boek zit 'm vooral in de combinatie van boek + app. De app is overigens niet gratis! Toch een mooi prentenboek voor kinderen van ong. 4-7 jaar.


Ice Age - Collision Course


Linksonder: Sid in de huiskamer. De app bij het boek Ice Age - Collision Course: breng de groep tot leven is aardig, maar -- net als het boek - alleen voor echte fans van de Ice Age films. Een beetje onhandig om het Nederlandstalige boek helemaal een Engelse titel te geven.


Informatieve kinderboeken met toegevoegde werkelijkheid

Ik ken nog betrekkelijk weinig informatieve kinderboeken met interessante vormen van toegevoegde werkelijkheid. De gekozen onderwerpen zijn tot nu toe meestal over het heelal en het tijdperk van de grote uitgestorven dieren. Bij die onderwerpen komt het 3D effect natuurlijk mooi uit: een wereld die verdwenen is, of een wereld die te ver weg is om te bezoeken haal je zomaar binnen. Bij de dinosauriërs heb ik steeds een sterk Jurassic-Park-gevoel. De makers van de dino-apps zullen toch ook wel de films van Steven Spielberg bekeken hebben.


iDinosaurus

Hoe verdedigden dinosauriërs zich? Allerlei soorten dinosaurussen komen tot leven. Met o.a. een brullende dinosaurus in 3D bekijken. Vanaf ca. 7 t/m 12 jaar.
Liefhebbers van dino’s springen uit hun vel van de lol als ze met de app werken. Met de app kun je de dino's door je kamer laten lopen, laten brullen of vliegen. En van die acties kun je ook weer foto's maken die vanaf je tablet meteen kunt mailen (zie beide foto's en het filmpje rechts hieronder van de tyrannosaurus rex die in onze huiskamer rondwandelt).
Ook zonder het gebruik van de app houd je nog een fraai informatief dinosaurusboek over. Spectaculair en informatief: een absolute aanrader! (Klik even op de kaft om mer te zien).

Jurassic World


En jawel, na de nieuwste Jurassic Parkfilm komt er ook een spektakelboek over de film uit: Jurassic World van Caroline Rowlands. Ook hier wandelen fraaie dino's uit je boek. De De AR-techniek is minder soepel dan bij iDinosaurus: de dino's trillen nogal. Een van de AR-app knoppen functioneert niet (symbool van de hollende dinosaurus). Een foto maken van een levensgrote T-rex lukt me ook niet terwijl dat op de kaft van het boek aangeprezen staat. 

Maar wat is dan wel aardig? Als je een liefhebber van de film bent kun je in het het boek door het park reizen terwijl je steeds nieuwe dino's tegenkomt. De dino's die je kunt oproepen zijn erg mooi, en hun bewegingen passen bij hun aard (trage planteneters, snelle raptors). De informatie over dino's is eenvoudiger dan bij iDinosaurus, maar wel behoorlijk overzichtelijk. De visuele vormgeving is dik in orde: al met al toch wel degelijk dikke pret om dit boek samen met je kind te uit te proberen. 

Tip: het is gunstig om het boek op de grond te leggen. Na het scannen even je tablet kantelen, dan krijg je mooi zicht op de zijkant van de dino's.

 
Links: video-uitleg hoe de app bij het boek Jurassic World van Caroline Rowlands werkt.
 Rechts: er is ook een video-appje dat je zonder het boek kunt gebruiken. Het heet Jurassic World Moviemaker. Je kiest een dinosaurus; daarna film je 15 seconden je omgeving; dan plaatst het appje de dino in jouw omgeving. Je kunt de dino nu nog verplaatsen of van grootte veranderen. Daarna druk je op next en de app maakt je filmpje gereed. Hier een aantal videofragmenten achter elkaar gezet in een filmprogramma.


Twee foto's met rondwandelende dino's in onze keuken. Foto's met de app bij het boek Jurassic World van Caroline Rowlands: links de stegosaurus; rechts een raptor.


iRobot (ook hier moet je een aparte gratis app voor downloaden).

Een fraai informatief boek met een aardige app over de verschillende toepassingen van robots. Je kunt je eigen robots samenstellen in 3D en dan met de app de robots met elkaar laten vechten. Zelf een drone rond laten vliegen is ook erg aardig. De uitgever geeft hier een aantal tips en een aantal andere AR=titels.


Guinness world records 2015
Download de app en het boek komt tot leven met nieuwe, interactieve 3D-animaties van recordpogingen. Ook bevat het boek tips over hoe je zelf een record kunt breken. Lees hoe records de afgelopen 60 jaar zijn veranderd.
Zoals altijd: een zeer spectaculair boek. Vreemd, gek, informatief: het lievelingsboek van heel veel kinderen. Ook de edities van 2013 en 2014 hadden al augmented reality.
Hier een filmpje waarin je de toepassing van augmented reality ziet in de nieuwste uitgave. Het voorbeeld geeft een blik op het zonnestelsel.
Met het uitproberen van de augmented reality (android tablet) heb ik wel problemen met het recordboek: de beelden zijn mooi, maar de navigatieknoppen werkten matig en de fotofunctie werkte nauwelijks.

Over de uitgave van 2015 een kort filmpje filmpje.


Helaas hebben de versies vanaf 2016 geen directe augmented reality meer. Wel kun je op hun site allerlei aardige video's vinden over records. Klik hier.

Alex de Astronaut / Tina Stroobandt
Karel de cavia gaat dood. Zijn baasje Alex moet astronaut worden om hem in de hemel nog te kunnen bezoeken. Ik vind de combinatie van het thema dood / hemel / wetenschap met een nieuwe interessante, spectaculaire techniek niet zo gelukkig. Het verhaal maakt de indruk er maar een beetje bij te hangen als excuus om een spectaculaire techniek te laten zien.
Hier een video hoe de augmented reality bij Alex de Astronaut werkt. Alex heeft een eigen website met liedjes en spelletjes.

Daan in de ruimte / Fiona Rempt (Let op andere kaft!)
Daan krijgt een astronautenpak voor zijn verjaardag. Samen met papa gaat Daan naar het ruimtevaartmuseum. Wat zal er gebeuren als hij in de raket gaat zitten? Voordat Daan het weet schiet hij de ruimte in. Hij ziet dat de aarde bedreigd wordt door een grote meteoriet, maar daar weet Daan wel raad mee. Prentenboek vanaf ongeveer 4 jaar. Let op: er zijn twee versies van dit prentenboek en slechts bij eentje kun je de app downloaden. Je ziet dat op het omslag vermeld. De spelletjes met de app zijn aardig en sluiten aan op het verhaal. Je kunt ook tijdens de spelletjes foto's nemen en die weer mailen.
De vormgeving lijkt erg veel op die van Alex de Astronaut. Dat is geen toeval want er zit dezelfde productiemaatschappij voor de augmented reality achter: het Belgische World of Wow.
Een groot verschil met Alex de Astronaut is wel dat verhaal en de app geloofwaardig bij elkaar aansluiten. Het boek is ook zonder de speciale effecten de moeite waard is. Maar voor wie met de speciale effecten aan de slag wil is hier een filmpje



Bolpanoramafoto's


Heel bijzonder vind ik ook de foto's die met een bolvormige camera zijn genomen. Je kunt dezelfde foto vanauit verschillende standpunten bekijken door over de foto heen te schuiven. Probeer het eens even uit op de site www.cloudpanono.com/explore. Klik dan ook even op zo'n foto en schuif erover heen zodat je de werking ervaart.


Bolpanorama's van de site www.cloud.panono.com/explore.


Rechts: een van de grootste boorplatformen ter wereld (180 meter hoog!) in Singapore. Ontworpen door het Nederlandse bedrijf GustoMC.

Onder: Olifanten steken de Luangwarivier over in Zambia.


Klik op de foto en ga schuiven.

Een totaal andere vorm van 'toegevoegde werkelijkheid' die niet binnen de officiële definitie valt, maar die ook wel degelijk interessant is, zijn de experimenten met geur, geheimschrift, toegevoegde spelletjes ed. Daar ga ik beperkt op in. Ik vind wel dat er op dit vlak nog een groot terrein braak ligt. Ik verwacht de komende tien jaar een soort hybride digitale kinderboeken waarin allerlei nieuwe technieken door de verhalende teksten verweven zijn.

Op kortere termijn verwacht ik een nauwere koppeling tussen boeken met eigen websites (of een kleine app) over de inhoud van het boek zoals bij deze uitgeverij van informatieve jeugdboeken: Corona AVPlus. Bij Corona AVPlus, een serie informatieve kinderboekenwordt in het boek een code vermeldt waarmee je op hun website extra filmpjes en documentatie over het onderwerp kunt bekijken of ophalen. Het is een eenvoudige methode om extra's te bieden zonder met apps aan de slag te gaan.


Bij informatieve jeugdtijdschriften (zie apart tabblad) zie je al veel meer ontwikkeling in hun websites. Meestal kun je ook een digitaal abonnement voor dezelfde prijs erbij krijgen: dat is zeker aan te raden want de artikelen geven je volop de kans om door te klikken naar video's en andere extra inhoud. Op de papieren uitgaves staan al veel verwijzingen naar websites en veelal kun je een QR-code bij allerlei onderwerpen vinden. De informatieve jeugdtijdschriften zijn veel  actueler en moderner vormgegeven dan informatieve boeken voor kinderen...

Natuurlijk hoeft de augmented reality niet aan een boek gekoppeld te zijn. De makers van het Guinness World Record Book laten hier een projectie in een grote ruimte zien. Het geeft een beeld wat holografisch nu al mogelijk is (filmpje rechts).


Tip: Tegenwoordig kun je voor een relatief klein bedrag een zogenaamde ChromeCast kopen waarmee je de beelden van je android tablet kunt streamen naar je TV. Het apparaatje lijkt op een USB-stick. Je hebt wel voor de aansluiting een HDMI-ingang op je TV nodig. Eigenlijk gebruik je je TV dan als een internetTV. Het is ideaal, vooral om video's op een groter beeld te vertonen.

Ook in kranten, tijdschriften, brieven, folders en reclamedrukwerk duiken steeds vaker markeringen op waarbij je gevraagd wordt om extra informatie met je tablet of smartphone te bekijken. Momenteel worden daar twee gratis apps het meest gebruikt: de QR-code en Layar.

De QR-reader-code
De QR-reader-code (ook app) wordt ook  veel voor zakelijk gebruik toegevoegd. QR = Quick Response. De code is herkenbaar aan een zwartwit vierkant met gemixte vierkante stippen. De QR-code is al jaren veelvuldig  in gebruik.
Voor een aardig filmpje met uitleg over de QR-code klik hier.

Je kunt ook zelf QR-codes maken met een zogenaamde QR-generator.

Lay( ar ). Hoe werkt het met de app Layar? De krant
Een praktisch voorbeeld van dagblad BN-De Stem. Het artikel geeft uitleg met een artikel + videofilmpje. Klik
hier. Onderaan het bericht vind je ook links om de Layar-app gratis te downloaden.
Je houdt de tablet of je smartphone boven het layerembleem op de krantenpagina; je opent de Layarapp: de extra inhoud wordt geladen en vertoond op je beeldscherm.
Layar heeft vooral in de reclamewereld veel toepassingen.

AugmenteDev
Een betrekkelijk nieuwe toepassing, vergelijkbaar met de QR-code, maar met nog ruimere toepassingen is AugmenteDev. Het is vooral ontwikkeld om producten in 3D tot leven te brengen. Zo kun je bijvoorbeeld een bank uit een productencatalogus, bijvoorbeeld de IKEA-gids, in 3D in je kamer bekijken via je tablet. Zo kom je te weten waar de bank het beste staat en hoe de bank combineert met andere voorwerpen in je kamer. Projectontwikkelaars kunnen in 3D hun uitgewerkte plannen aan potentiële kopers laten zien. De app heeft ook alle functies van de QR-code geïntegreerd, dus je kunt de QR-codes ook met Augment lezen.

 

Hoe werkt het? Net als bij andere toepassingen geeft de app via je tablet een extra videolaag (layar) over de werkelijkheid. Je ziet dus de werkelijkheid gecombineerd met een projectie van een ontwerp.



Spelen met AugmenteDev

Wat zo aardig is aan de app: je kunt er allerlei 3D-animaties mee uitproberen. Print daarvoor eerst de AugmenteDev marker (zie afbeelding hierboven) op een A4-tje. Als je app aanzet krijg je drie keuzes. Kies Explore (onderzoeken). Je krijgt dan een lijst met afbeeldingen in verschillende categoriën (kunst, historie, dieren, fantasyfiguren) die je kunt scannen en in je kamer plaatsen. Klik één van de afbeeldingen aan: bijvoorbeeld het Colosseum in Rome en je kunt het gebouw aan alle kanten in je kamer bekijken. Met je vingers kun je het gebouw verkleinen, draaien, verplaatsen. Erg leuk om te doen.

Als het opladen van de projectie moeizaam gaat kun je na het aantikken van de afbeelding de camera boven de AugmenteDev marker hangen: meestal voorloopt het laden dan wat soepeler.


Onder: Even een zebra in de keuken geplaatst met Augment. Je kunt dus foto's maken, delen en opslaan (tik op 'share').


Het logo van de app Augment bestaat uit een witte kubus in een oranje vlak (zie afbeelding rechts). Je kunt de app gratis downloaden uit de store.





Links: korte video hoe je de voorwerpen in 3D kunt verplaatsen.


Rechts: De verschillende toepassingen van Augment uitgelegd in een commerciële Engelstalige video
. Het laatste stukje legt uit hoe je de gratis app download.


Speciale uitgave van het Prentenboek van het Jaar voor een klein prijsje

Aan het begin van de Nationale Voorleesdagen geeft de boekhandel voor een klein bedrag (5 euro) een verkleinde uitgave van het Prentenboek van het Jaar uit.

Vanaf 2016 heeft de speciale uitgave van het Prentenboek van het Jaar een gratis app die met een code geactiveerd kan worden. De app kun je ophalen in een van de stores.

Op de app staat de gebruikelijke verfilming met voorlezen, een liedje en een aantal spelletjes. De spelletjes zijn eenvoudig en goed bedacht voor jonge kinderen. Kortom: de inhoud is dik in orde.

Links: We hebben er een geitje bij - Marjet Huibers en Iris Deppe (Prentenboek van Jaar 2016). Daarnaast: Kleine Walvis - Benji Davies (Prentenboek van het Jaar 2017).

Rechts: Ssst!... De tijger slaapt! - Britta Teckentrup (Prentenboek van het Jaar 2018).

Toverboekjes van uitgeverij Clavis
Een paar lieve, elegante prentenboekjes met een app voor peuters en kleuters: Vriendje? - Charlotte Gastaut en Uiltje en de rode bril - Léna Mazilu. De boekjes zonder de app gebruiken heeft weinig zin: de prenten dienen als ondergrond waarop allerlei wezentjes uit de app over de bladzijden bewegen. Zodra je de app hebt geïnstalleerd kun je offline aan de slag met de app. Een aardige kennismaking voor jonge kinderen met de combinatie prentenboek +app.

Boeken met geur en andere experimenten

Zo'n tien jaar geleden kwam er een stroom van kinderboeken op gang met als hoofdpersoon de muis-journalist Geronimo Stilton. De boeken worden geschreven door een Italiaanse schrijversploeg, maar het wordt aan de kinderen gepresenteerd alsof de muis zelf zijn avonturen heeft geschreven. Een internationale PR-afdeling geeft leiding aan websites over Geronimo Stilton; tekenfilms, spelletjes enz. De opzet doet me nogal denken aan het Disneyimperium. Ga daar maar eens als individuele schrijver mee concurreren.
Hier de Belgische website van Geronimo Stilton.
Hier de Nederlandse website van Geronimo Stilton.

Het eerste wat opvalt zijn de stripachtige illustraties die vergelijkbaar zijn met Donald Duck. In het verhaal worden emoties en bijzondere gebeurtenissen met afwijkende lettertypes en kleuren extra aangezet. In de verhalen buitelen de gebeurtenissen over elkaar heen. De goede en de kwade personages zijn sterk verschillend en de verhalen kennen ook veel sprookjesachtige gebeurtenissen.

Ongeveer om het jaar brengt de uitgeverij een dikker boek uit van de serie Fantasia. Deze serie is heel populair bij kinderen, want er worden in deze serie allerlei experimentjes uitgeprobeerd. Het verhaal krijgt allerlei extraatjes: puzzels, doolhoven, geheimschrift, onzichtbare teksten waar je eerst over moet wrijven en... zelfs bladzijden met speciale geuren (in Fantasia deel 1, 6, 7, 8 en 9)!
De kinderen waarderen deze aanpak: de titels winnen dikwijls prijzen van de Nederlandse Kinderjury en de Belgische Kinderjury vond in 2008 zelfs Fantasia het beste kinderboek allertijden!





Terug naar de inhoud